بخشی از کنجکاوی و زیباپرستی پژوهشگر حاضر در زمان کودکی و نوجوانی به معماری خشت خام یا به اصطلاح مردم یزد « خشت و گل » شهر محل سکونت آن زمانم ، یعنی همان شهر یزد مربوط می شود که پدرم ، میرزا جواد آیت اللهی ، آن زمان پنجاه - شصت ساله و به قول خودش قبراق تر و سرحال تر و پرحوصله تر از همیشه ، در امیدواری روز افزون به آینده ی من ، سعی می کرد به تمام سوالاتم به بهترین وجه و گاه به صورتی عملی و ملموس پاسخ گوید . به خصوص در امور مذهبی - حقوقی - کشاورزی و معماری که بیش از سایر فعالیت ها به آنها علاقه داشت و هرگاه چیزی را خود نمی دانست با تحقیقاتی شخصی به آن می رسید و به من پاسخ می داد ؛ و این باز گاه به عینی ترین و ملموس ترین وجه .
از جمله یک روز به کوچه تبریزیان رفتیم تا یکی از دربندها را که در غرب آن کوچه و در سمت جنوبی آن بود به من نشان دهد و بعدا" سه - چهار دربند دیگر را هم خودم دیدم .
دربند
به گمانم تقریبا" تمام دربند های قابل توجه یزد خارج از حصار قدیمی آن و به خصوص در بخش اعیان نشین یزد در دوره قاجاریان ، ناحیه کوچه هاشم خان ، قرار داشته اند .
چون ما از احفاد ملٌا اسماعیل عقدائی ، حاج عزیز چیت ساز و حاج محمد ابراهیم شریف هستیم محل سکونتمان در غرب مسجد ملٌا اسماعیل و فعالیت های پدرم بیشتر در محله های اطراف این مسجد و از جمله ضلع شرقی آن ، همان شرق و غرب کوچه هاشمخان ، بود که خارج از حصار قدیمی شهر قرار گرفته است ؛ و بیشتر ساخته های آن از دوران قاجاریان بود با معماری ها و از جمله خانه هائی بسیار ممتاز ؛ به خصوص در همان حوالی محل اتصال کوچه های تبریزیان و هاشمخان .
خانه های هفت در و پیکر
روزی دائی پدرم ، آقا سید مهدی ، از « خانه های هفت در و پیکر یزد » قدیم ذکری به میان آورد که کنجکاوی مرا در حدود دو دهه به دنبال داشت ؛ و نتیجه اش هم شناخت هفت دری بود که میبایست طی شود تا به پستوی خانه برسند ؛ و البته این هفت در که نام می برم بیش از هرچیز جنبه ای دفاعی در برابر سارقین و عشایر غارتگر که گاه بگاه به شهر حمله می کردند ، و... داشتند :
1 - دربند 2 - درِ خانه ( درِ سر ) 3 - درِ هشتی یا در کلیاس 4 - در میان در ( بین اندرونی و بیرونی ) 5 - در پیشتو 6 - در میان تو 7 - در پستو
البته اینهمه طول و تفصیل مربوط به خانه های ثروتمندان ، به خصوص تجٌار صاحب متاع می شد و خانه های سایرین هرچه از میزان ثروتشان کاسته می شد تعداد در و دیوار ( پیکر ) کمتری داشت
معماری خشت خام ، دربند ، انواع درها ، محل های درها ، معماری امنیتی ، معماری دفاعی ، خانه های هفت در و پیکر ، علیرضا آیت اللهی
|
امتیاز مطلب : 0
|
تعداد امتیازدهندگان : 0
|
مجموع امتیاز : 0
عضو شوید
عضویت سریع
آمار
وب سایت:
آمار مطالب
آمار بازدید
